CHINGIZ AYTMATOVNING “OQ KEMA” QISSASIDA RETROSPEKSIYA USULINING QIYOSIY TIPOLOGIK TAHLILI
PDF

Keywords

Chingiz Aytmatov, “Oq kema”, retrospeksiya, qiyosiy-tipologik tahlil, badiiy vaqt, xotira motivi, afsona va real voqelik, psixologik tahlil, ramziy obraz, badiiy tafakkur.

Abstract

Mazkur maqolada Chingiz Aytmatovning “Oq kema” qissasida qo‘llangan retrospeksiya (orqaga qaytish) usulining badiiy-funktsional xususiyatlari qiyosiy-tipologik yondashuv asosida tahlil qilinadi. Asarda retrospeksiya voqealar rivojini chuqurlashtirish, qahramonlarning ichki kechinmalari va ruhiy holatini ochib berishda muhim badiiy vosita sifatida namoyon bo‘lishi ilmiy asosda yoritiladi. Tadqiqot jarayonida qissa syujetida real zamon bilan xotira, afsona va o‘tmish manzaralarining o‘zaro bog‘liqligi tahlil qilinib, retrospektiv lavhalarning obrazlar xarakterini shakllantirishdagi o‘rni aniqlandi. Shuningdek, qahramon bola ongida kechgan xotira va afsonaviy qatlamlarning ramziy-ma’naviy mazmuni ochib berildi. Maqolada retrospeksiya usulining Aytmatov ijodidagi o‘ziga xos tipologik jihatlari boshqa adabiy asarlardagi qo‘llanish shakllari bilan qiyoslanib, uning g‘oyaviy-badiiy ahamiyati asoslab berildi.

PDF

References

Aytmatov Ch. Oq kema: qissa. – Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot, 2018. – 144 b.

2. Aytmatov Ch. Asarlar to‘plami. 3-jild. – Toshkent: Sharq, 2007. – 480 b.

3. Бахтин М.М. Вопросы литературы и эстетики. – Москва: Художественная литература, 1975. – 504 с.

4. Бахтин М.М. Формы времени и хронотопа в романе // Вопросы литературы и эстетики. – Москва, 1975. – С. 234–407.

5. Лотман Ю.М. Структура художественного текста. – Москва: Искусство, 1970. – 384 с.

6. Лотман Ю.М. Семиосфера. – Санкт-Петербург: Искусство-СПБ, 2000. – 704 с.

7. Хализев В.Э. Теория литературы. – Москва: Высшая школа, 2002. – 437 с.

8. Генетт Ж. Повествователний дискурс. – Москва: Сабашниковлар нашриёти, 1998. – 280 с.

9. Рикёр П. Время и рассказ: в 3 т. – Москва: Университет нашриёти, 2000. – 412 с.