Vol. 3 No. 7 (2025), Articles
Vol. 3 No. 7 (2025)

MAQOMLARDA MUSIQIY OHANG VA SO‘ZNING O‘ZARO BOG‘LIQLIGI

Articles
Published 2025-12-06
Arabov Ilyos
Yunus Rajabiy nomidagi O‘zbek milliy musiqa san’ati instituti, “Maqom cholg‘u ijrochiligi” kafedrasi mudiri, dotsent
PDF

Keywords

Maqom, ohang, so‘z, melodik bezak, improvizatsiya, Shashmaqom, Xorazm maqomlari, vokal–cholg‘u uyg‘unligi, maqom ijrochiligi.

Abstract

Ushbu maqolada o‘zbek va umummarkaziy osiyolik musiqa an’analarining yadro unsurlaridan biri sanalgan «maqom» san’atida ohang (melodiya, melodik bezaklar, intonatsion harakat) va so‘z (she’riy matn, bayt, badiiy ifoda) o‘rtasidagi o‘zaro uyg‘unlik tahlil etiladi. Tadqiqotda mazkur uyg‘unlikning shakllanishi xonanda va sozanda hamkorligi, ijro uslubi, improvizatsiya (badihago‘ylik) an’analari hamda turli maqom maktablari — jumladan, Shashmaqom va Xorazm maqomlari — ijro tajribasi doirasida ko‘rib chiqiladi. Olingan natijalar melodiya va matnning badiiy hamohangligi maqom ijrosining estetik ta’sirchanligini kuchaytirishi, tinglovchida chuqur ruhiy kechinmalar uyg‘otishi bilan aloqador ekanini ko‘rsatadi.

PDF

References

1. ARTISTIC CHARACTERISTICS OF THE COOPERATION BETWEEN SOZANDA AND XONANDA IN UZBEKISTAN MUSICAL ART. E Global Congress, 2025. (eglobalcongress.com)

2. The Peculiarities of Maqom Art in Uzbekistan. International Journal of Social Science Research and Review, 2025. (IJSSRR)

3. THE UNIQUE TECHNIQUE AND PERFORMANCE METHODS OF MAQOM ART. Web of Teachers: Inderscience Research, 2025. (webofjournals.com)

4. MASTERING COMPLEX PERFORMANCE TECHNIQUES OF TRADITIONAL SINGING. Sciental Journal of Education Humanities and Social Sciences, 2025. (scientaljournals.com)

5. Shashmaqom va Xorazm maqomi ijrochilik an’analari: o‘xshashlik va farqlar. Science and Education, 2025. (openscience.uz)

6. MAQOM MUSIQASI: TARIXI, XUSUSIYATLARI VA MADANIY O‘RNI. NRJ, 2025. (ojs.renaissance.com.uz)

7. O‘ZBEK MAQOM SAN’ATI TARIXI VA HOZIRGI KUNDAGI O‘RNI. SHOKH Library, 2025. (WOS Journals)

8. Musiqa darslarida maqom ashulalarini o‘rganish usullari. NewJournal, —. (newjournal.org)

9. Rajabiy Y. ,O‘zbek xalq musiqasi. 5-jild. 1., 1959-y.

10. I.Rajabov “Maqomlar masalasiga doir” T.1963.y.

11. T.Ye.Solomonova “O`zbek musiqasi tarixi”.T.1981y.

12. A. Odilov. «O‘zbek xalq cholg‘ularida ijrochilik tarixi». Т.; «O‘qituvchi». 1995 yil.

13. H.Hamidov. « O‘zbek an’anaviy qo‘shiqchilik madaniyati tarixi». Т.; «O‘qituvchi». 1996 y.

14. Matyoqubov O., Maqomot. T. , «Musiqa» nashriyoti, 2004-y.

15. Fitrat. «O‘zbek klassik musiqasi va uning tarixi», Т.; Fan. 1993 y