Vol. 2 No. 9 (2025), Articles
Vol. 2 No. 9 (2025)

PARVOZ TRAYEKTORIYASINI ANIQLASHDA SONLI INTEGRATSIYA USULLARINING QO'LLANILISHI

Articles
Published 2025-05-22
Ismoilov Axrorjon Ikromjonovich
Farg‘ona davlat universiteti katta o‘qituvchisi
O‘ktamjonova Maxfirat Ikromjon qizi
Farg‘ona davlat universiteti talabasi
PDF

Keywords

Sonli integratsiya, parvoz trayektoriyasi, Eyler usuli, Runge-Kutta usuli, harakat tenglamalari, sonli usullar, trayektoriya modellashtirish, hisoblash fizikasi

Abstract

Mazkur maqolada parvoz trayektoriyasini aniqlashda sonli integratsiya usullarining ahamiyati tahlil qilinadi. Harakat tenglamalarining analitik yechimi mavjud bo‘lmagan hollarda sonli yondashuvlardan foydalanish zarurati yuzaga keladi. Ayniqsa, parvoz trayektoriyasining hisob-kitoblarida vaqt bo‘yicha bog‘liq bo‘lgan tezlik va koordinatalarni aniqlash uchun sonli integratsiya metodlari, xususan, Eyler usuli, Runge-Kutta usullari keng qo‘llaniladi. Ushbu maqolada ushbu usullar nazariy jihatdan bayon qilinib, ularning trayektoriya hisoblashdagi samaradorligi va qo‘llanish imkoniyatlari yoritilgan. Sonli usullarning barqarorligi, aniqligi va amaliyotdagi ahamiyati muhokama qilinadi.

PDF

References

1. Matveeva A.I. Mexanika: Oliy o‘quv yurtlari uchun darslik. — Moskva: Oliy maktab, 2009. — 512 bet.

2. Sedov L.I. Suyuqlik va gaz mexanikasi. — Moskva: Fan, 1985. — 672 bet.

3. Kaplanskiy L.Ya. Differensial tenglamalarni yechishning sonli usullari. — Moskva: FizMatLit, 2004. — 368 bet.

4. Butcher J. Differensial tenglamalar va sonli metodlar. — Moskva: Mir, 1987. — 438 bet.

5. Demidovich B.P., Maron I.A. Hisoblash matematikasi. — Moskva: Mir nashriyoti, 1976.

6. Burden R.L., Faires J.D. Numerical Analysis. — 10th edition. — Boston: Cengage Learning, 2015. — 888 p.

7. Chapra S.C., Canale R.P. Numerical Methods for Engineers. — 7th edition. — New York: McGraw-Hill Education, 2014. — 960 p.

8. Suli E., Mayers D. Numerical Methods for Partial Differential Equations. — Moskva: LKI, 2010. — 352 bet.

9. Uspenskiy V.A. Fizika: Texnikumlar uchun darslik. — Moskva: Oliy maktab, 2007. — 576 bet.

10. Axmedov A.A., Xabibullayev P.S. Fizika va mexanika asoslari. — Toshkent: Fan, 2003. — 424 bet.

11. Yo‘ldoshev B.Yu., Axmedova Z.I. Hisoblash matematikasi. — Toshkent: O‘zbekiston, 2012. — 288 bet.

12. G‘ofurov M., To‘ychiyev A. Dasturlash asoslari va sonli usullar. — Toshkent: TDPU nashriyoti, 2019. — 340 bet.