Abstract
Mazkur maqolada 2–tur qandli diabet patogenezining asosiy omillaridan biri – insulin rezistentlik holati klinik va molekulyar nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Insulin rezistentlik, ya’ni organizm to‘qimalarining insulin ta’siriga sezuvchanligining pasayishi, 2–tur diabetning shakllanishi va rivojlanishida markaziy rol o‘ynaydi. Maqolada insulin signalizatsiya yo‘llarining (IRS–1, PI3K/Akt, MAPK) buzilishi, glukoza tashuvchilarining (GLUT4) disfunktsiyasi, shuningdek, yallig‘lanish mediatorlari, oksidlovchi stress va mitoxondrial disfunktsiyaning bu jarayondagi o‘rni ilmiy adabiyotlar asosida izohlanadi. Klinika nuqtai nazaridan esa insulin rezistentlikning asosiy simptomlari, laborator ko‘rsatkichlari va ularni aniqlash usullari ko‘rib chiqiladi.
References
1. Аметов, А. С. Сахарный диабет 2 типа: современные представления о патогенезе и лечении / А. С. Аметов. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2019. – 368 с.
2. Dedov, I. I., Shestakova, M. V. Modern aspects of the pathogenesis of insulin resistance // Diabetes Mellitus. – 2021. – Т. 24, № 2. – С. 89–97.
3. Khan, M. A., Hashim, M. J., King, J. A., Govender, R. D., Mustafa, H., & Al Kaabi, J. Epidemiology of type 2 diabetes – global burden of disease and forecasted trends. // Journal of Epidemiology and Global Health. – 2020. – Vol. 10, Issue 1. – P. 107-111.
4. Зимня Я. Е. Окислительный стресс и инсулинорезистентность: новые данные // Клиническая медицина. – 2020. – Т. 98, № 1. – С. 45-50.
5. Ковальчук, А. Ю., Тищенко, И. А. Генетические и эпигенетические аспекты инсулинорезистентности при сахарном диабете 2 типа // Российский журнал диабета. – 2022. – Т. 25, № 3. – С. 23–30.
6. Saltiel, A. R., & Kahn, C. R. Insulin signalling and the regulation of glucose and lipid metabolism // Nature. – 2001. – Vol. 414. – P. 799-806.
7. Кулагина, Л. В. Клинико–лабораторная диагностика сахарного диабета 2 типа // Лечащий врач. – 2021. – № 6. – С. 56–61.
8. Olefsky, J. M., & Glass, C. K. Macrophages, inflammation, and insulin resistance // Annual Review of Physiology. – 2010. – Vol. 72. – P. 219–246.
9. Мельниченко, Г. А. Эндокринология: национальное руководство / под ред. И. И. Дедова, Г. А. Мельниченко. – 2–е изд. – М.: ГЭОТАР–Медиа, 2020. – 864 с.
10. Фадеев, В. В., Андреев, А. Ю. Инсулинорезистентность: клинические аспекты и подходы к терапии // Эндокринология. – 2019. – Т. 25, № 4. – С. 12–18.