Vol. 2 No. 2 (2025), Articles
Vol. 2 No. 2 (2025)

MA’LUMOTLAR QIDIRISHDA KETMA- KET QIDIRUV. IKKILIK QIDIRUVI

Articles
Published 2025-01-18
Tojimamatov Israiljon Nurmamatovich
Farg‘ona davlat unversiteti amaliy matematika va informatika katta oʻqituvchisi israiltojimamatov@gmail.com
Sharofutdinov Iqboljon Usmonjon o'g'li
iqbol0766@gmail.com
Maxmudjonova Dilafruz Mansurjon qizi
Fargʻona davlat universiteti Fizika matematika fakulteti Amaliy matematika yoʻnalishi 1-kurs talabasi maxmudjonovadilafruz11@gmail.com
PDF

Keywords

Ketma-ket qidiruv, ikkilik qidiruv, qidiruv algoritmlari, liniy qidiruv, vaqt murakkabligi, saralangan ma'lumotlar, samaradorlik, taqqoslash, ma'lumotlar tuzilmalari, algoritmning ishlash samaradorligi

Abstract

Ushbu maqolada ikki asosiy qidiruv algoritmlari — ketma-ket qidiruv va ikkilik qidiruv ko'rib chiqiladi. Ketma-ket qidiruv, ya'ni liniy qidiruv, ma'lumotlar to'plamining har bir elementini birma-bir tekshirib, mos keladigan qiymat topilguncha davom etadi. Bu usul oddiy bo'lsa-da, katta ma'lumotlar to'plamlarida samarali emas. Ikkilik qidiruv esa saralangan ma'lumotlar bilan ishlaganda ancha samaraliroqdir. U qidiruv maydonini doimiy ravishda yarmiga bo'lib, kerakli elementni topish uchun zarur bo'lgan taqqoslashlar sonini kamaytiradi. Maqolada har ikki usulning vaqt murakkabligi, samaradorligi va amaliy qo'llanilishi jihatidan taqqoslanishi ko'rsatilgan.

PDF

References

1. Cormen, T. H., Leiserson, C. E., Rivest, R. L., & Stein, C. (2009). Introduction to Algorithms (3rd ed.). MIT Press.

2. Knuth, D. E. (1998). The Art of Computer Programming: Volume 3: Sorting and Searching. Addison-Wesley.

3. Sedgewick, R., & Wayne, K. (2011). Algorithms (4th ed.). Addison-Wesley.

4. Tannenbaum, A. S. (2003). Data Structures and Algorithm Analysis in C (2nd ed.). Pearson Education.

5. Weiss, M. A. (2013). Data Structures and Algorithm Analysis in C++ (4th ed.). Pearson.

6. Goodrich, M. T., & Tamassia, R. (2009). Data Structures and Algorithms in Java (5th ed.). Wiley.

7. Pohl, I. (1996). Algorithms and Data Structures: The Science of Computing. Springer.

8. Thomas, C. (2011). Introduction to Algorithms and Data Structures. McGraw-Hill.

9. Axborot texnologiyalari [Matn]: ta'lim usuli. 071201 BID ixtisosligi talabalari uchun qo'llanma / komp. M.F. Kryazheva; Tyum. Davlat Madaniyat va sanʼat akademiyasi, boʻlim. bibli.-xabar berish. tadbirlar. - Tyumen: RITs TGAKI, 2009. - 104 p.

10. . Koryakovtseva, N.A. Kutubxona va Internetning axborot muhitida qidirish vositalari [Matn] / N.A. Koryakovtseva // Bibliografiya olami. - 2006. - 3-son. - 62-64-betlar.

11. . Maksimov, N.V. Axborot qidirish va foydalanuvchi xatti-harakatlari modellari [Matn] / N.V. Maksimov, N.N. Zabegaeva // Ilmiy-texnik ma'lumotlar. - 2001. - 1-son. - B. 1-4.

12. . Ovchenkova, E.A. Internet axborot va aloqa bo'yicha ilmiy maqolalarni qidirishning global tizimi sifatida [Matn] / E.A. Ovchenkova // Ilmiy-texnik ma'lumotlar. Seriya 1. - 2010. - 7-son. - 26-34-betlar.

13. . Parshukova, G.B. Kasbiy ma'lumotni qidirish usullari [Matn]: ta'lim usuli. nafaqa / G.B. Parshukova. - Sankt-Peterburg: Kasb, 2009. - 224 p. - (Kutubxona).

14. . Popov, S.V. Axborot qidirish va qaror qabul qilish [Matn] / S.V. Popov // Ilmiy-texnik ma'lumotlar. - 2001. - 1-son. - 1-4-betlar.

15. . Proxorov, A. Internetda samarali qidiruv [Matn] / A. Proxorov // Kompyuter matbuoti. - 2006. - 2-son. - 40-45-betlar.

16. . Romanenko, V.N. Internetda ma'lumotni amaliy qidirishni nima tashkil qiladi [Matn] / V.N. Romanenko, G.V. Nikitina // Internetda ishlash: kundalikdan professional qidiruvga / V.N. Romanenko, G.V. Nikitina. - Sankt-Peterburg: Kasb, 2008. - 175-179-betlar.