Vol. 2 No. 2 (2025), Articles
Vol. 2 No. 2 (2025)

“SAMARQAND TARIXINING ILK OʻRTA ASRLAR DAVRI AKS ETGAN MANBALAR TAVSIFI”

Articles
Published 2025-01-18
Narzullayeva Nasiba Qudratovna
Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti Tarix fakulteti 1-bosqich magistranti
PDF

Keywords

Soʻgʻd tarixi, Soʻgʻd madaniyati, Soʻgʻd yozuvi, Soʻgʻd tili, Soʻgʻdiylar, Panjikent yodgorliklari, Soʻgʻd savdogarlari, Zardushtiylik, Soʻgʻd tangalari, Buyuk Ipak yoʻli, Soʻgʻd sanʼati, Soʻgʻd dinlari, Soʻgʻd shahar-davlatlari, Numizmatika, Qadimgi Soʻgʻdiyona.

Abstract

 

Mazkur maqolada Samarqandning ilk o‘rta asrlar davri tarixi, uning manbalari va ahamiyati yoritilgan. Eramizning IV-VIII asrlarini qamrab olgan bu davrda Samarqand Sharq va G‘arbni bog‘lovchi Buyuk Ipak yo‘lida yirik savdo va madaniy markaz sifatida shakllangan. Maqolada yozma manbalar ("Avesto", Xitoy yilnomalari, arab tarixchilari), arxeologik topilmalar (Afrosiyob qazilmalari va so‘g‘diy yozuvlar), numizmatik dalillar va etnografik ma’lumotlarning ahamiyati tahlil qilingan. Ushbu manbalar shahar hayoti, iqtisodiyoti, dini va madaniy rivojlanishini chuqur o‘rganishga imkon beradi. Maqola Samarqandning o‘sha davrdagi o‘rni va ta’sirini ochib berishda katta ahamiyatga ega.

PDF

References

1. Bartold V.V. "Turkiston ilk islomgacha." Toshkent: Fan, 1997. Bu asar Markaziy Osiyo, jumladan, Soʻgʻdning tarixiy va madaniy rivojlanishiga oid qimmatli maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.

2. Negmatov N.N. "Sugʻd: tarix va madaniyat." Dushanbe: Irfon, 1980. Soʻgʻd tarixi, savdo aloqalari, madaniy merosi va xalqaro aloqalar haqida maʼlumot beradi.

3. Livi-Bruhl J. "Markaziy Osiyo va Soʻgʻd yozma manbalarda." Parij: 1972. Qadimgi yozma manbalar va Soʻgʻd madaniyatining yoritilishi haqida.

4. Shishkin V.A. "Sugʻd va uning arxeologiyasi." Toshkent: Fan, 1963. Soʻgʻd shaharlari, arxeologik topilmalar va madaniy yodgorliklarga bagʻishlangan asar.

5. Frye R.N. "The Heritage of Central Asia." Princeton: Markus Wiener, 1996. Markaziy Osiyoning tarixi va Soʻgʻdning madaniyati haqida ingliz tilidagi asar.

6. Grenet F. "Soʻgʻdiylar va Ipak yoʻli." London: 2002. Soʻgʻdning savdo aloqalari, dinlari va xalqaro madaniy taʼsiri haqida.

7. Dani A.H. va Masson V.M. (tahr.) "UNESCO Markaziy Osiyo tarixi." Tom III. Parij: UNESCO nashriyoti, 1994. UNESCO tomonidan nashr etilgan bu asar Soʻgʻd tarixi, madaniyati va boshqa jihatlar haqida keng qamrovli maʼlumotlar beradi.

8. Shmidt K.T. "Sugʻd tangalari: Numizmatik tadqiqotlar." Berlin: 1975. Soʻgʻd tangalari va ularning tarixiy ahamiyati haqida ilmiy tahlil.

9. Rasulev A. "Sugʻd yozuvlari va etnik madaniyati." Toshkent: Yangi asr avlodi, 2004. Soʻgʻd yozuvlari va ular orqali xalqning hayoti haqida batafsil maʼlumot.

10. Borovkov A.K. "Soʻgʻd tilining asoslari." Moskva: Nauka, 1949. Soʻgʻd tili, yozuv tizimi va tilning rivojlanishi haqida maʼlumot beruvchi asar.

11. Ravshanov A. "Sugʻd madaniyatining ildizlari." Samarqand: Samarqand davlat universiteti, 1998. Soʻgʻd madaniyatining o‘ziga xos tomonlarini yorituvchi tadqiqot.

12. Pugachenkova G.A. "Soʻgʻd sanʼati va arxitekturasi." Toshkent: Oʻzbekiston, 1979. Soʻgʻd sanʼati va arxitektura yodgorliklariga bagʻishlangan tadqiqot.