Abstract
Og'iz bo‘shlig‘idagi virusli infektsiyalar va stomatologik kasalliklar o‘rtasidagi bog‘liqlik tibbiyotda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, bu mavzu so‘nggi yillarda keng o‘rganilmoqda. Virusli agentlarning og'iz bo‘shlig‘iga ta'siri nafaqat lokal yallig‘lanish va og‘riqlarni keltirib chiqaradi, balki ularning mavjudligi stomatologik patologiyalarning rivojlanishi va kechishiga ham sabab bo‘lishi mumkin. Mazkur maqolada og'iz bo‘shlig‘idagi eng ko‘p uchraydigan virusli infektsiyalar, jumladan, herpes simpleks viruslari, papilloma viruslari, sitomegalovirus va Epstein-Barr virusining stomatologik kasalliklar bilan bog‘liqligi ilmiy ma'lumotlar va so‘nggi tadqiqotlar asosida tahlil qilinadi. Virusli infektsiyalar og'iz mukozasining himoya mexanizmlarini buzish orqali periodontit, gingivit, va boshqa yallig‘lanish jarayonlarini kuchaytiradi. Shu bilan birga, virusli infektsiyalarning stomatologik diagnostika va davolashdagi o‘rni, ularning oldini olish va profilaktikasi masalalari ham ko‘rib chiqiladi. Bu maqola stomatologlar, virusologlar va tibbiyot mutaxassislari uchun og'iz bo‘shlig‘ida virusli kasalliklarni yaxshiroq tushunish va samarali davolash usullarini rivojlantirishda muhim ilmiy manba bo‘lishi kutilmoqda.
References
1. Ашурова, Н. Н. Вирусные инфекции полости рта и их роль в патогенезе стоматологических заболеваний. // Стоматология. – 2019. – №3. – С. 45-52.
2. Бобоев, Ш. А. Роль герпесвирусов в развитии хронического пародонтита. // Зубное протезирование. – 2020. – №1. – С. 10-16.
3. Давронова, М. М., & Каримова, Г. Ж. Влияние вируса Эпштейна-Барр на развитие стоматологических заболеваний. // Вестник стоматологии. – 2021. – Т. 48, №2. – С. 33-39.
4. Zokirov, B., & Akhmedov, D. The impact of viral infections on oral mucosa and dental diseases. // Central Asian Journal of Medicine. – 2022. – Vol. 4, Issue 1. – P. 12-19.
5. Mamadaliyev, T. Virusli infektsiyalar va og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklari: zamonaviy yondashuvlar. // O‘zbekiston stomatologiya jurnali. – 2023. – №4. – B. 25-32.
6. Peterson, D. E., & Farah, C. S. Viral infections in oral diseases: mechanisms and clinical implications. // Oral Diseases. – 2019. – Vol. 25(3). – P. 728-735.
7. Neville, B. W., Damm, D. D., Allen, C. M., & Bouquot, J. E. Oral & Maxillofacial Pathology. 4th ed. Elsevier. – 2016. – 1024 p.
8. Scully, C., & Samaranayake, L. P. Oral mucosal viral infections. // Medicine. – 2018. – Vol. 46(7). – P. 384-388.
9. Kinane, D. F., & Stathopoulou, P. G. Host-response: Understanding the interaction between virus and periodontal disease. // Journal of Clinical Periodontology. – 2020. – Vol. 47(2). – P. 7-15.
10. Greenspan, J. S., & Greenspan, D. Epstein-Barr virus infection in oral tissues: review and update. // Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology. – 2017. – Vol. 123(5). – P. 498-505.
11. Chapple, I. L., & Mealey, B. L. Periodontal disease and systemic conditions: impact of viral infections. // Periodontology 2000. – 2021. – Vol. 86(1). – P. 105-117.
12. Shugaev, A. A., & Tsoy, T. V. Virusli infektsiyalar va ularning stomatologiyada ko‘rsatadigan ta’siri. // Tibbiyot fanlari. – 2019. – №2. – B. 75-81.
13. Xu, H., & Zhong, L. High expression of ACE2 receptor of 2019-nCoV on the epithelial cells of oral mucosa. // International Journal of Oral Science. – 2020. – Vol. 12(8). – P. 1-5.
14. Kiseleva, M. V. The role of cytomegalovirus in periodontal disease pathogenesis. // Journal of Viral Pathology. – 2018. – Vol. 15(3). – P. 205-212.
15. Abdusamatov, K. Virusli infektsiyalar va ularning og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklari rivojlanishidagi roli. // O‘zbekiston Tibbiyot Akademiyasi Ilmiy ishlari. – 2021. – №5. – B. 92-100.
16. Smith, J., & Johnson, P. Viral pathogens in oral health and disease. // Clinical Oral Investigations. – 2019. – Vol. 23(6). – P. 2345-2354.