Vol. 1 No. 5 (2025), Articles
Vol. 1 No. 5 (2025)

BITLI ALGORITMLAR

Articles
Published 2025-04-28
Abdullayev Shaxboz Solijon o‘g‘li
FarDU Axborot texnologiyalari kafedrasi katta o‘qituvchisi
To’ychiboyeva Durdonaxon To’lqinjon qizi
Farg‘ona davlat universiteti Axborot tizimlari va texnologiyalari yoʻnalishi I kurs talabasi
PDF

Keywords

bitli algoritmlar, bitwise amallar, raqamli optimallashtirish, ma’lumotlarni siqish, kriptografik algoritmlar, dasturlash samaradorligi, tizimli optimallashtirish, real vaqt tizimlari, kompyuter arxitekturasi, past darajadagi dasturlash, algoritmik murakkablik, tezkor hisoblash, maskalash operatsiyalari, siklik siljitish, XOR, AND, OR amallari, CPU darajasida hisoblash, dasturiy ta'minot samaradorligi, kodlash va dekodlash.

Abstract

Mazkur maqolada bitli algoritmlar tushunchasi, ularning nazariy asoslari va dasturlashdagi amaliy ahamiyati keng yoritilgan. Bitli (yoki bitwise) amallar kompyuter arxitekturasi darajasida ishlov berish jarayonini soddalashtiradi hamda ko‘plab hisoblash jarayonlarining samaradorligini oshiradi. Ushbu algoritmlar ma’lumotlarni siqish, kriptografiya, grafikalar bilan ishlash va real vaqt tizimlarida keng qo‘llaniladi. Maqolada bitli algoritmlarning turlari, ularning ishlash prinsiplari, murakkablik darajasi va optimallashtirish usullari tahlil qilinadi. Shuningdek, ushbu algoritmlarni dasturlash tillarida qanday qo‘llash mumkinligi bo‘yicha misollar keltirilgan. Tadqiqot natijalari bitli algoritmlarning zamonaviy dasturiy ta’minotlarda muhim vosita ekanligini tasdiqlaydi.

PDF

References

Cormen, T. H., Leiserson, C. E., Rivest, R. L., Stein, C.

Introduction to Algorithms (3rd Edition), The MIT Press, 2009.

2. Tim Roughgarden.Algorithms Illuminated (Vol. 1–4), Soundlik LLC, 2018–2020.

3. Baxtiyor Saidov, Temur G‘ulomov.Algoritmlash va dasturlash asoslari, TATU nashriyoti, Toshkent, 2020.

4. S. Obidov, M. Qodirov.Dasturlash asoslari va algoritmik tafakkur, TDYU nashriyoti, 2021.

5. Knuth, D. E.The Art of Computer Programming, Addison-Wesley, 1997.

6. Stinson, D. R.Cryptography: Theory and Practice, CRC Press, 2006.

7. Warren Jr., H. S.Hacker’s Delight (2nd Edition), Addison-Wesley, 2012.