Abstract
Mazkur maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining tanqidiy va mantiqiy fikrlash qobiliyatini shakllantirishga qaratilgan usullar, pedagogik yondashuvlar va ta’limiy strategiyalar chuqur tahlil qilinadi. Tanqidiy fikrlash – bu mavjud ma’lumotlar asosida mustaqil xulosa chiqarish, baholash va qaror qabul qilish qobiliyati bo‘lib, u o‘quvchining faol, ongli ishtirokini ta’minlaydi. Mantiqiy fikrlash esa sabab–oqibat aloqalarini anglash, tahliliy yondashuv orqali to‘g‘ri yechim topishga yo‘naltiriladi. Maqolada bu ko‘nikmalarni rivojlantirishga xizmat qiladigan samarali pedagogik metodlar – savol-javob, muammoli vaziyatlar, ijodiy topshiriqlar, rol o‘ynash, guruhli ishlar, grafik organayzerlardan foydalanish kabi yondashuvlar keltirilgan. Shuningdek, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining (AKT) o‘rni va interaktiv platformalarning afzalliklari ham yoritilgan. O‘qituvchining o‘quvchilar bilan muloqotdagi pozitsiyasi, ijtimoiy-psixologik muhit va motivatsiyani oshirishga qaratilgan tavsiyalar asosida tanqidiy va mantiqiy fikrlashni shakllantirish bo‘yicha amaliy yo‘nalishlar belgilab berilgan. Ushbu maqola boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari, metodistlar va ta’lim tashkilotchilari uchun foydali nazariy va amaliy material bo‘lib xizmat qiladi.
References
Abdullaeva, N. (2020). Boshlang‘ich ta’lim pedagogikasi. Toshkent: “Fan va texnologiya” nashriyoti.
2. Hasanboyeva, O. (2021). Tanqidiy fikrlash asoslari va uni rivojlantirish metodlari. Toshkent: Iste’dod.
3. Qodirova, M. (2019). “Boshlang‘ich ta’limda muammoli vaziyatlar asosida dars tashkil etish.” // Ta’lim va innovatsion tadqiqotlar jurnali, №4, 112–116-betlar.
4. Nosirova, D., & Karimov, S. (2022). “Tanqidiy va mantiqiy fikrlashni rivojlantirishda interaktiv metodlar.” // Ilm-fan va ta’lim, №3, 78–83-betlar.
5. Paul, R. & Elder, L. (2006). Critical Thinking: Tools for Taking Charge of Your Learning and Your Life. Pearson Education.
6. Vygotsky, L.S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.
7. Jonassen, D.H. (2000). Toward a design theory of problem solving. Educational Technology Research and Development, 48(4), 63–85.
8. Ministry of Preschool and School Education of the Republic of Uzbekistan. (2023). Boshlang‘ich ta’lim o‘quv dasturi va me’yoriy hujjatlar to‘plami. Toshkent.
9. Yuldashev, B. (2020). “Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida ijodiy va tanqidiy fikrlashni shakllantirish.” // Innovatsion pedagogika jurnali, №2, 95–100-betlar.
10. UNESCO (2019). Critical Thinking in Education: A Global Perspective. Paris: UNESCO Publishing.