Abstract
Ushbu ishda qishloq xo‘jaligi zararkunandalari zoologiyasi, ularning biologik xususiyatlari, hayotiy davrlari, ekologik omillarga bog‘liq holda tarqalish jarayonlari hamda zarar yetkazish mexanizmlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda turli axborot manbalari, ommaviy axborot vositalari, ilmiy maqolalar va internet monitoringlari asosida zararkunandalarning hududlar bo‘yicha kengayish dinamikasi baholanadi.
Media monitoringlar orqali so‘nggi yillarda aniqlangan yangi invaziv turlar, ularning tarqalish xavfi va ularga qarshi kurash choralari o‘rganiladi. Shuningdek, agrotexnik, biologik va kimyoviy himoya choralari samaradorligi tahlil qilinib, zamonaviy monitoring tizimlaridan foydalanishning afzalliklari yoritiladi. Tadqiqot natijalari qishloq xo‘jaligi ekinlarida hosildorlikni saqlash, zararkunandalarning oldini olish va kutilayotgan xavflarni erta aniqlashda muhim ilmiy-amaliy ahamiyat kasb etadi.
References
1. Gao, D., Li, X., Zhang, Y. Qishloq xo‘jaligi zararkunandalarini monitoring qilish tizimlari. London, 2020 yil.
2. Preti, M., Verheggen, F., Angeli, S. Zararkunandalarni kamera yordamida kuzatish va aniqlash metodlari. Berlin, 2021 yil.
3. Azfar, S., Nadeem, A., Alkhodre, B. Qishloq xo‘jaligi zararkunandalari va kasalliklarini monitoring qilish usullari. New York, 2018 yil.
4. Liu, C., Wang, H., Chen, L. Daladagi zararkunanda monitoring va prognozlash tizimi. Beijing, 2022 yil.
5. Ouma, G.O. Katta hududlarda ekin zararkunandalarini raqamli monitoring qilish. Nairobi, 2016 yil.
6. Kozhevnikova, A., Sultonova, D. Farg‘ona vodiysida o‘simlik zararkunandalari va ularning tarqalishi. Tashkent, 2021 yil.
7. Musayev, D., Sattorov, N., Abdullaeva, J. Paxta zararkunandalari biologiyasi va ularni boshqarish. Tashkent, 2021 yil.
8. Gandjaeva, L. O‘zbekistonning past Amudaryo hududidagi haqiqiy qurtlar (Insecta, Heteroptera) zoogeografiyasi. Tashkent, 2019 yil.
9. ScienceDirect. Pest Monitoring: qishloq xo‘jaligida zararkunandalarni kuzatish. Amsterdam, 2014 yil.
10. ISA Arboriculture. Daraxt va o‘simlik zararkunandalarini boshqarishda monitoring ahamiyati. Champaign, 2015 yil.
11. Ablazova, M.M. Tuxum zararkunandalarini aniqlash va boshqarish. Tashkent, 2022 yil.
12. Boltabaev, A. Olma bog‘laridagi asosiy zararkunandalar va ularning biologik xususiyatlari. Tashkent, 2011 yil.
13. Institut of Zoology, Uzbekistan. Antiparazitik preparatlar laboratoriyasi faoliyati. Tashkent, 2010 yil.
14. Xudayberganovich, B.M. Lymfopterian zararkunandalar faunasini o‘rganish. Tashkent, 2015 yil.