IZOBAR-IZOTERMIK YOKI TERMODINAMIK JARAYONLAR

Abstract

Ushbu maqolada termodinamik potensiallar tushunchasi, ularning turlari hamda izobar-izotermik jarayonlarda tutgan o‘rni keng yoritilgan. Termodinamika — energiyaning turli shakllari orasidagi o‘zaro bog‘liqlikni o‘rganuvchi fundamental fan sifatida, modda va energiya almashinuvini tushunishda muhim ahamiyat kasb etadi. Shuning uchun ham termodinamik potensiallar tizim holatini tavsiflovchi asosiy funksiyalar sifatida muvozanat sharoitlarini, issiqlik almashinuvi jarayonlarini va kimyoviy reaksiyalarning o‘z-o‘zidan borish imkoniyatini aniqlashda keng qo‘llaniladi.Maqolada ichki energiya (U), entalpiya (H), Gibbs erkin energiyasi (G) va gelm-gols erkin energiyasi (F) kabi asosiy termodinamik funksiyalar tahlil qilinib, ularning o‘zaro bog‘liqligi matematik va fizik nuqtai nazardan asoslab berilgan. Ayniqsa, izobar-izotermik sharoitda Gibbs erkin energiyasining o‘zgarishi jarayonlarning o‘z-o‘zidan kechish sharti sifatida talqin qilinadi. Shuningdek, bu potensialning kimyoviy muvozanat doimiysi, faza o‘zgarishlari hamda termodinamik barqarorlikni aniqlashdagi ahamiyati misollar orqali ko‘rsatib o‘tilgan.Maqola davomida termodinamik potensiallar tushunchasining amaliy qo‘llanilishiga ham alohida e’tibor qaratilgan. Ular nafaqat nazariy fizika va kimyoda, balki texnologik jarayonlarni energiya nuqtai nazaridan tahlil qilishda, muhandislik tizimlarida issiqlik almashinuvini optimallashtirishda ham keng foydalaniladi. Tadqiqot natijalari fizik kimyo, molekulyar termodinamika va energetika sohalarida ilmiy izlanishlar olib borishda muhim nazariy va amaliy asos sifatida xizmat qiladi.