Vol. 1 No. 2 (2025), Articles
Vol. 1 No. 2 (2025)

MUVOZANAT SHARTLARI. OZOD ENERGIYA

Articles
Published 2025-11-13
Toshboyeva Sarvinoz G`ayrat qizi
Jizzax Davlat Pedagogika Universiteti Tabiiy Fanlar fakulteti 2-kurs talabasi
PDF

Keywords

Muvozanat shartlari, Termodinamik muvozanat, Ozod energiya, Gibbs free energy, Helmholtz free energy, Energiya almashinuvi, Ichki energiya, Entropiya, Barqarorlik, Spontan jarayonlar, Tizimlar nazariyasi, Termodinamik funksiyalar, Energetik samaradorlik, Kimyoviy muvozanat, Bosim va harorat ta’siri, Yopiq tizimlar, Ochiq tizimlar, Energiya balanslari, Potentsial energiya, Ish qilish qobiliyati, Termodinamik jarayonlar, Tizimning barqarorligi, Harorat gradienti, Kimyoviy potensial, Termodinamik tenglamalar, Jarayonlarning spontanligi, Energiya konversiyasi, Jarayon samaradorligi, Muvozanat va kinetika, Ichki kuchlar, Tashqi ta’sirlar, Ish va issiqlik almashuvi, Tizim modellari, Entalpiya, Entropiya o‘zgarishi, Energiya minimalligi.

Abstract

Ushbu maqolada tizimlarning muvozanat shartlari va ozod energiya tushunchalari o‘rganilgan. Muvozanat deganda tizim ichidagi energiya, ish va issiqlik almashinuvi orqali stabil holatga kelishi tushuniladi. Maqolada muvozanat shartlari, energiya balanslari va ichki parametrlar stabilligi tushuntiriladi. Shuningdek, ozod energiya (Gibbs yoki Helmholtz free energy) orqali tizimning muvozanat holatiga yetish jarayoni va uning spontanniy jarayonlar bilan bog‘liqligi ko‘rib chiqiladi. Muvozanat va ozod energiya tushunchalari birgalikda tizimlarning energiya samaradorligini baholash, barqaror holatlarni aniqlash va jarayonlarni modellashtirishda muhim vosita sifatida ishlatiladi. Maqola termodinamika, fizik kimyo va muhandislik sohalaridagi ilmiy tadqiqotlar uchun asosiy konseptual yo‘nalishlarni taqdim etadi.

PDF

References

Fizikaviy kimyo (H.I. Akbarov, H.I. Tillayev, R.S. Sadullayev) — darslik, unda kimyoviy termodinamika va nomuvozanat jarayonlari yoritilgan.

2. Termodinamika va statistik fizika (A.A. Abdumalikov, R. Mamatqulov) — darslik, termodinamika va statistik fizika asoslarini o‘z ichiga olgan.

3. Texnik termodinamika va issiqlik uzatilishi (R.A. Zoxidov, M.M. Alimova, Sh.S. Mavjudova) — fan muhandislik yo‘nalishlari uchun, termodinamika va issiqlik almashinuvi nazariyasi ko‘rib chiqilgan.

4.Termodinamika (O.S. Ablyalimov) — o‘zbek tilida termodinamika bo‘yicha darslik.

5. Fizik va kolloid kimyo (N.Q. Olimov) — fizik kimyo va termodinamika bo‘limlarini ham qamrab olgan.