Keywords
badiiylik, estetik tafakkur, obrazlilik, iste’dod, nasr poetikasi, o‘zbek hikoyachiligi, adabiy mezon, shakl va mazmun uyg‘unligi, realizm, mustaqillik davri adabiyoti.
Abstract
Maqolada badiiylikning nazariy asoslari, uning adabiy asardagi estetik mohiyati hamda o‘zbek nasridagi badiiy tafakkurning taraqqiy bosqichlari tahlil qilinadi. B. Sarimsoqov, U. To‘ychiyev, M. Qo‘shjonov kabi olimlarning qarashlari asosida badiiylikning mezonlari — mazmun va shakl uyg‘unligi, haqqoniylik, originallik, til badiiyati hamda iste’dod tushunchalari izchil tahlil etilgan. Shuningdek, o‘zbek hikoyachiligi misolida XX asr boshlaridan istiqlol davrigacha bo‘lgan nasr poetikasining rivojlanish jarayoni ochib beriladi. A.Qodiriy, A.Qahhor, Oybek, G‘.G‘ulom, Sh. Xolmirzayev, O‘.Hoshimov, M. M. Do‘st, T. Murod kabi yozuvchilarning ijodi misolida badiiylikning mohiyati, inson ruhiy olamini tasvirlashdagi yangicha yondashuvlar yoritiladi. Tadqiqotda mustaqillik davri nasrining asosiy tendensiyalari — insonni oliy qadriyat sifatida tasvirlash, ruhiy kechinmalar va estetik tafakkurning yangilanishi kabi jihatlar tahlil qilinadi. Maqola o‘zbek adabiyotida badiiylikni belgilovchi estetik tamoyillarni ilmiy jihatdan asoslab, zamonaviy adabiy jarayonlar kontekstida talqin etadi.References
1. Улуғбек Ҳамдам. Руҳни уйғотувчи сўз.-Тошкент: “Тuron zamin ziyo”.2007. Б. 7.
2. Ulug‘ov A. Adabiyotshunoslik nazariyasi. –Toshkent: G‘. G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. 2018. B.141.
3. Umurov H. Adabiyot nazariyasi. – Toshkent: “Sharq”, 2002. 38-bet.
4. Умуров Ҳ. Бадиий ижод асослари.–Тошкент: “Ўзбекистон”. 2001. Б. 41.
5. Умуров Ҳ. Бадиий психологизм ва ҳозирги ўзбек романчилиги. – Тошкент: “Фан”. 1983;