Vol. 1 No. 2 (2024), Articles
Vol. 1 No. 2 (2024)

FONETIKA VA FONOLOGIYA

Articles
Published 2024-12-15
Abduazizova Shahzoda Gʻayratovna
Shahrisabz Pedagogika instituti Pedagogika fakulteti Boshlanġich ta'lim yónalishi 1-kurs talabasi
Aktamova Muxlisa Muhammadi qizi
Shahrisabz Pedagogika instituti Pedagogika fakulteti Boshlanġich ta'lim yónalishi 1-kurs talabasi
Sharipova Sevinch Alijon qizi
Shahrisabz Pedagogika instituti Pedagogika fakulteti Boshlanġich ta'lim yónalishi 1-kurs talabasi
PDF

Keywords

Tovushlar,fonetika,fonologiya,fonema,artikulyatsiya,akunstik,perseptiv fonetika,fizik xususiyatlar,tovushning tarqalishi,tovush tizimi,tovush birikmalari,ma'no yaratish,fonologik tizim,tovushni chiqarish,tiling fonetik tuzilishi,akustik xususiyatlar,tovush tahlili,fonetika va fonologiya o'zaro bog'lanishi,lingvistik tadqiqot,sog'liqdagi tovush o'zgarishlari.

Abstract

Fonetika va fonologiya - bu tilshunoslikning ikki asosiy bo'limi bo'lib, ular tovushlarning til tizimida qanday ishlashini o'rganadi.Fonetika - til tovushlarini, ularning fizik xususiyatlarini, shakllanish jarayonini va tovushlarning inson organizmida qanday eshitilishi va talaffuz qilinishini o'rganadigan soha. Fonetika tovushlarni quyidagi yo'nalishlarda tadqiq etadi: artikulyatsion , akustik va audial  fonetika.Fonologiya esa tovushlarni til tizimidagi roli va funksiyasi nuqtai nazaridan o'rganadi. Fonologiya tilning tovushli tizimini, ya'ni tilning fonemik strukturasini, fonemalarni va ularning o'zaro bog'liqligini, tovushlar orasidagi farqlarni tadqiq qiladi. Fonologiya tovushlarning ma'no va grammatik funktsiyalari bilan qanday bog'liqligini ham o'rganadi.Fonetika va fonologiya orasidagi farq shundaki, fonetika tovushlarning fiziologik va akustik tomonlarini tadqiq etsa, fonologiya tovushlarning til tizimidagi funksiyalari va strukturasini o'rganadi. Ularning o'zaro aloqasi tilshunoslikda muhim ahamiyatga ega, chunki fonetik tizim fonologik struktura bilan bog'liq va ularning o'zaro ta'siri tildagi tovush o'zgarishlarini tushunishga yordam beradi.

PDF

References

1. Fromkin, V., Rodman, R., & Hyams, N. (2014). An Introduction to Language (10th ed.). Boston: Cengage Learning.

2. Clark, J., Yallop, C., & Fletcher, J. (2007). An Introduction to Phonetics and Phonology. Oxford: Blackwell Publishing.

3. Goldsmith, J. (1990). Autosegmental and Metrical Phonology. Oxford: Blackwell.

4. Ladefoged, P. (2001). Vowels and Consonants: An Introduction to the Sounds of Languages. Oxford: Blackwell.

5. Trask, R. L. (1996). A Dictionary of Phonetics and Phonology. London: Routledge.

6. Chomsky, N., & Halle, M. (1968). The Sound Pattern of English. Cambridge, MA: MIT Press.

7. Pierrehumbert, J. (2001). Exemplar Dynamics: Word Frequency, Lenition, and Context Effects. Studies in Phonetics, Phonology and Morphology, 7(1), 1-28.