Abstract
Yurak qon-tomir tizimi kasalliklari butun dunyoda kasallanish va o‘limning yetakchi sababi bo‘lib qolmoqda. Bunday kasalliklarni jarrohlik yo‘li bilan davolash keng tarqalgan bo‘lib, ularni o‘z vaqtida va muvaffaqiyatli bajargandan keyin bemorning hayot sifatini tiklash va asoratlarni oldini olish uchun to‘g‘ri reabilitatsiya muhim o‘rin tutadi. Ushbu maqolada yurak qon-tomir operatsiyalaridan keyingi reabilitatsiya algoritmlari, ularning bosqichlari, individual yondashuvlar, jismoniy va psixologik tiklanish usullari, shuningdek, reabilitatsiya samaradorligini baholash uslublari tahlil qilinadi. Shuningdek, zamonaviy klinik tajribalar asosida dastlabki va kech davr reabilitatsiya natijalari ham muhokama qilinadi.
References
1. Anderson L, Oldridge N, Thompson DR, et al. Exercise-based cardiac rehabilitation for coronary heart disease. Cochrane Database Syst Rev. 2016;2016(1):CD001800.
2. Piepoli MF, Corrà U, Dendale P, et al. Challenges in secondary prevention after acute myocardial infarction: a call for action. Eur J Prev Cardiol. 2020;27(7):682–691.
3. Balady GJ, Ades PA, Bittner VA, et al. Referral, Enrollment, and Delivery of Cardiac Rehabilitation/Secondary Prevention Programs. Circulation. 2011;124(25):2951–2960.
4. World Health Organization. Rehabilitation after cardiovascular diseases, with special emphasis on developing countries. WHO Technical Report Series 831. Geneva: WHO; 1993.
5. Thomas RJ, King M, Lui K, et al. AACVPR/ACC/AHA 2019 Performance Measures on Cardiac Rehabilitation for Referral to Cardiac Rehabilitation/Secondary Prevention Services. J Am Coll Cardiol. 2019;74(10):1321–1333.
6. Turk-Adawi K, Sarrafzadegan N, Grace SL. Global availability of cardiac rehabilitation. Nat Rev Cardiol. 2014;11(10):586–596.
7. O‘zekin O, et al. The role of cardiac telerehabilitation in improving cardiovascular outcomes: a meta-analysis. J Telemed Telecare. 2022;28(7):496–505.
8. European Society of Cardiology (ESC). Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. Eur Heart J. 2021.
9. Kulzhanov M.K., “Kardiologik reabilitatsiya: asoslari va amaliyoti”, Toshkent tibbiyot nashriyoti, 2020.
10. O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi. “Yurak operatsiyalaridan keyingi reabilitatsiya bo‘yicha klinik protokollar”, 2023-yil.