Vol. 1 No. 1 (2024), Articles
Vol. 1 No. 1 (2024)

BUYUK JADIDLAR HAYOTI VA O`RTA OSIYODA MANAVIYAT VA MA`RIFAT TARQALISHI

Articles
Published 2025-03-14
Sobirjonov Bekzodbek Farxodjon o`g`li
Namangan viloyati MMTB, To`raqo`rg`on tuman MMTBga qarashli 28-sonli umumta`lim maktabining 9-sinf o`quvchisi
PDF

Keywords

Jadidchilik harakati, Mahmudxo‘ja Behbudi, Abdurauf Fitrat, taʼlim islohoti, madaniy yangilanish, ilmiy rivojlanish, ijtimoiy tenglik, milliy o‘zlik, gender tengligi, Oʻrta Osiyo, Turkiston, yangi taʼlim usuli, anʼanaviy taʼlim, zamonaviy taʼlim, Rossiya imperiyasi, siyosiy islohotlar, jurnalistika, adabiyot, ilm-fan, ijtimoiy o‘zgarishlar, millatparvarlik, ijtimoiy adolat, erkin fikr, o‘quv tizimi, mustaqillik, musulmon xalqlari, ijtimoiy yuksalish, ilm-fan taraqqiyoti.

Abstract

Ushbu maqolada jadidchilik harakatining kelib chiqishi, uning asosiy g‘oyalari, harakatning yetakchi vakillari va ularning jamiyatdagi o‘rni haqida so‘z yuritiladi. Jadidchilik harakati XIX asrning oxirlari va XX asrning boshlarida Oʻrta Osiyo va Turkiston hududida Rossiya imperiyasining mustamlakachilik siyosati va ijtimoiy o‘zgarishlar natijasida paydo bo‘ldi. Jadidlarning asosiy maqsadi eski diniy taʼlim tizimlarini yangilash, ilm-fan va madaniyatni rivojlantirish, ijtimoiy tenglikni taʼminlash edi. Mahmudxo‘ja Behbudi va Abdurauf Fitrat kabi buyuk jadidlarning faoliyati, taʼlimni isloh qilish, xalqni yangilanishga chaqirish va milliy qadriyatlarni saqlashga bo‘lgan saʼy-harakatlarini yoritadi. Jadidchilik harakati nafaqat taʼlim sohasida, balki ijtimoiy hayotning boshqa sohalarida ham katta inqilobiy o‘zgarishlarga sabab bo‘lgan. Maqola, shuningdek, jadidlarning g‘oyalari va islohotlari bugungi kunda ham ijtimoiy va madaniy yangilanishlar uchun o‘rnak bo‘lib xizmat qilayotganini ko‘rsatadi.

PDF

References

1. Avloniy, A. (1991). Usul-i Jadid: Yangi ta’lim usuli. Toshkent: O‘zbekiston xalq nashrlari.

2. Behbudi, M. (2006). Shark Yulduzi jurnali va jadidchilik harakati. Buxoro: Buxoro davlat universiteti nashriyoti.

3. Fitrat, A. (1972). Fitrat asarlari: Milliy o‘zlik va ilmiy tafakkur. Toshkent: Fan nashriyoti.

4. G‘afurov, F. (1984). O’rta Osiyo madaniyati: Tarix va bugungi kunda. Moskva: Nauka.

5. Jalolov, M. (2011). Jadidchilik harakatining tarixiy va madaniy jihatlari. Samarqand: Samarqand davlat universiteti nashriyoti.

6. Kadirov, M. (1999). Jadidlar va Rossiya imperiyasi: Siyosiy islohotlar. Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi.

7. Munavarqori, A. (1997). Jadidchilik va ijtimoiy islohotlar. Buxoro: Buxoro davlat universiteti.

8. Rahmonov, T. (2008). Jadidchilik harakati: Tarixiy tahlil va zamonaviy ta’siri. Toshkent: Akad. nashriyoti.

9. Tursunov, Sh. (2004). O’rta Osiyoda ma’rifatparvarlik va jadidchilik. Toshkent: Sharq nashriyoti.

10. Jadidchilik harakati va uning yetakchilari (2019). O'zbekiston Milliy kutubxonasi. URL: http://www.uzb-natlib.uz/jadidchilar

11. Usmonov, I. (2020). Jadidlar va ta’lim islohoti. JSTOR. URL: https://www.jstor.org/stable/jadid-movement