INGLIZ TILIDAGI IBORALARNI O'ZBEK TILIGA TARJIMA QILISHDA VUJUDGA KELADIGAN QIYINCHILIKLAR VA ULARNING YECHIMLARI (KOMPUTER ALGORITMLARIDA)
PDF

Keywords

Algoritm dizayn, parallel korpuslar, integratsiya, mashinada o'qitish modellari, kompyuter algoritmlari, leksik muammolar, metodlar, madaniy aspektlar.

Abstract

Ingliz tilidan O'zbek tiliga iboralarni tarjima qilishda bir qator qiyinchiliklar yuzaga keladi. Bu qiyinchiliklar asosan grammatik, leksik va madaniy farqlardan kelib chiqadi. Tarjima jarayoni vaqtida, ingliz tilidagi iboralarning ma'nosi, konteksti va ularning o'zbek tilidagi muqobillari to'g'ri tanlanishi juda muhimdir. Birinchidan, ingliz tilida ishlatiladigan frazeologik iboralar va idiomalar ko'pincha bevosita tarjima qilinmaydi, chunki ularning ma'nolari o'zbek tilida boshqa shaklda ifodalanishi mumkin. Ikkinchidan, ba'zi so'zlar yoki iboralar o'zbek tili uchun yangi yoki noma'lum bo'lishi sababli ularni to'g'ri tushunish va tarjima qilish mushkul bo'ladi.

Ushbu muammolarni hal etish uchun zamonaviy kompyuter algoritmlaridan foydalanish mumkin. Masalan, tabiiy tilni qayta ishlash (NLP) algoritmlari yordamida kontekstga asoslangan tarjimalar amalga oshirilishi mumkin. Shuningdek, mashinada o'qitish modellari (masalan, neural machine translation) orqali katta hajmdagi parallel korpuslardan foydalanib, sifatli tarjimalar yaratish mumkin. Ushbu ishda ingliz tilidagi iboralarni O'zbek tiliga tarjima qilishdagi qiyinchiliklar va ularning yechimlari kompyuter algoritmlari nuqtai nazaridan batafsil tahlil qilinadi. Tarjima sifatini oshirish uchun yangi metodologiyalar va texnologiyalar ishlab chiqishning ahamiyati haqida fikr yuritiladi.

PDF

References

1. "Statistical Machine Translation" - Philipp Koehn

2. "Neural Machine Translation and Sequence-to-sequence Models" - Dzmitry Bahdanau

3. "Foundations of Statistical Natural Language Processing" - Christopher D. Manning va Hinrich Schütze

4. "Introduction to Machine Translation" - Vasileios Hatzivassiloglou

5. Turli maqolalar va tadqiqot ishlari, masalan, "Cross-lingual Transfer Learning for Natural Language Processing".