Abstract
Maqolada farmatsevtik shakllarning biologik o‘zlashtirilishiga ta’sir etuvchi asosiy omillar — dori moddasining fizik-kimyoviy xususiyatlari, yordamchi moddalarning roli, tayyorlash texnologiyasi va organizmning fiziologik holati haqida so‘z yuritiladi. Dori vositasining terapevtik samaradorligi ko‘p jihatdan uning biologik o‘zlashtirilish darajasiga bog‘liq bo‘lib, bu jarayon dori moddasining so‘rilish, taqsimlanish, metabolizm va chiqarilish bosqichlarida yuz beradi. Bioavailability (biologik o‘zlashtirilish) ko‘rsatkichini oshirish farmatsevtik texnologiyaning asosiy maqsadlaridan biridir. Maqolada turli farmatsevtik shakllarning — tabletkalar, kapsulalar, inyeksiya eritmalari, suspenziya, aerozol, liposomal va nanoformalarning — o‘zlashtirilishdagi farqlari hamda ularni yaxshilash strategiyalari yoritilgan.
References
1. Florence, A. T., & Attwood, D. (2021). Physicochemical Principles of Pharmacy. 6th ed. London: Pharmaceutical Press.
2. Sinko, P. J. (2020). Martin’s Physical Pharmacy and Pharmaceutical Sciences. 7th ed. Lippincott Williams & Wilkins.
3. Jain, K. K. (2019). Drug Delivery Systems: An Overview. Springer Nature.
4. Charman, S. A., et al. (2018). Factors influencing bioavailability: A review. Journal of Pharmaceutical Sciences, 107(5), 1242–1256.
5. Rani, S., & Paliwal, S. (2021). Effect of formulation variables on bioavailability of drugs. Asian Journal of Pharmaceutics, 15(3), 367–376.
6. Mehta, R., & Patel, K. (2022). Nanotechnology-based drug delivery systems and bioavailability enhancement. Advanced Drug Delivery Reviews, 181, 113105.
7. Rowe, R. C., Sheskey, P. J., & Quinn, M. E. (Eds.). (2020). Handbook of Pharmaceutical Excipients. 9th ed. London: Pharmaceutical Press.
8. Li, M., & Yu, T. (2021). The role of excipients in drug bioavailability and absorption. Pharmaceutics, 13(8), 1153–1165.
9. Al-Kassas, R., et al. (2020). Liposomal drug delivery systems: Principles and practice. Journal of Controlled Release, 321, 42–56.
10. Boymuratov, F. T. (2023). Farmatsevtik texnologiyada bioavailability nazariyalari va ularning amaliy qo‘llanilishi. Toshkent: Alfraganus universiteti nashriyoti.