Vol. 1 No. 6 (2025), Articles
Vol. 1 No. 6 (2025)

ZAMONAVIY KO‘PRIK KONSTRUKSIYALARI: DIZAYN VA BARQARORLIK

Articles
Published 2025-05-21
Gulmatov Azamat Bahodir o’g’li.
Toshkent xalqaro moliyaviy boshqaruv va texnalogiyalar universiteti talabasi.
PDF

Keywords

Ko‘prik konstruksiyasi, zamonaviy ko‘priklar, dizayn, barqarorlik, arxitektura, transport inshootlari, muhandislik, yuk bardoshliligi, osma ko‘prik, kamara ko‘prik, kabel-stayed ko‘prik, temir yo‘l ko‘prigi, avtomobil ko‘prigi, shamol bardoshliligi, suv oqimi, qurilish materiallari, beton, po‘lat, aralash materiallar, ekologik muvofiqlik, BIM texnologiyasi, innovatsion qurilish, energetik samaradorlik, seysmik xavfsizlik, ilg‘or texnologiyalar, mustahkamlik, qurilish uslubi, estetik talablar, funksional dizayn, infratuzilma.

Abstract

Mazkur maqola zamonaviy ko‘prik konstruksiyalarining muhim jihatlari, ularning dizayn yechimlari hamda barqarorlik masalalarini keng qamrab oladi. Hozirgi urbanizatsiya jarayonida ko‘priklar nafaqat transport vositalari uchun o‘tish vositasi, balki shaharning muhim arxitektura elementi sifatida ham qaralmoqda. Shuning uchun, ularni loyihalashda texnik xavfsizlik, funksionallik, ekologik barqarorlik va estetik talablarga rioya qilish zarur. Maqolada avvalo zamonaviy ko‘priklarning konstruktiv turlari, ularda qo‘llaniladigan materiallar va muhandislik yondashuvlari haqida ma’lumot beriladi. Har xil turdagi ko‘priklar: osma, balka, kamara, kabel-stayed va arxitekturaviy dizayndagi ko‘priklar tahlil qilinadi. Shuningdek, ularning barqarorlikka ta’siri, seysmik xavfsizlik darajasi, shamolga chidamliligi, suv oqimi va yukga nisbatan bardoshliligi ko‘rib chiqiladi. Maqolaning ikkinchi qismida esa ko‘prik dizaynining innovatsion yondashuvlari, dizaynda estetik va funksional uyg‘unlikni ta'minlash usullari, ekologik dizayn konsepsiyalari hamda raqamli texnologiyalarning dizaynga ta’siri haqida fikr yuritiladi. Yakunda esa zamonaviy ko‘prik qurilishi sohasidagi asosiy tendensiyalar va istiqbollar umumlashtiriladi.

PDF

References

1. Fayziyev, A. A., “Ko‘priklar va inshootlar konstruksiyasi,” Toshkent: O‘zbekiston Milliy universiteti, 2020.

2. Gulyamov, B. I., “Ko‘priklar qurilishi asoslari,” Toshkent: Qurilish nashriyoti, 2018.

3. Leonhardt, F., “Bridges: Aesthetics and Design,” MIT Press, 2001.

4. Jansen, D., “Modern Bridge Engineering,” CRC Press, 2016.

5. American Association of State Highway and Transportation Officials (AASHTO), “LRFD Bridge Design Specifications,” 9th Edition, 2020.

6. Nilsson, L. and Elfgren, L., “Monitoring and Maintenance of Bridges,” Springer, 2019.

7. IABSE Reports, “Sustainable Bridge Structures,” International Association for Bridge and Structural Engineering, 2022.

8. O‘zbekiston Respublikasi Qurilish kodeksi, “Ko‘prik inshootlarini loyihalash va qurish me’yorlari,” 2021.

9. Axadjon o‘g‘li, A. A., & Tursunboy o‘g‘li, N. J. (2023). SANOATNING YAIMGA TA’SIRINI BAHOLASH. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 290-293.

10. Axadjon o‘g‘li, A. A. (2023). RAQAMLI IQTISODIYOTNING RIVOJLANISHDAGI O ‘RNI. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 271-273.

11. Axadjon o‘g‘li, A. A. (2023). ZAMONAVIY AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARINING MUAMMOLARI VA YECHIMLARI. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 333-338.

12. Azamjon o’g’li, U. A., & Axadjon o‘g‘li, A. A. (2023). Sun'iy intellekt va raqamli iqtisodiyot rivojlanishi. Qo ‘qon universiteti xabarnomasi, 1, 73-75.

13. Tursunboy o‘g‘li, N. J., & Axadjon o‘g‘li, A. A. (2023). O ‘zbekistonning jahon savdo tashkilotiga a’zo bo ‘lish uchun uzoq yo ‘li va xitoy tajribasi. Qo ‘qon universiteti xabarnomasi, 1, 43-47.

14. Ahrorjon, A., & Gafurov, X. (2023). IQTISODIY SIYOSATNING RIVOJLANISHIDA FISKAL VA PUL-KREDIT SIYOSATI. Qo ‘qon universiteti xabarnomasi, 310-313.

15. Otto, M., & Thornton, J. (2023). CHATGPTNING IQTISODIYOTGA TA’SIRI: SUN’IY INTELLEKTNING KASBIY MEHNAT BOZORIGA TA’SIRI. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 7, 65-71.

16. Akhrorjon, A., & Oybek, A. (2023). ISLAMIC FINANCE PROBLEMS AND SOLUTIONS: Study guide. AMAZON PUBLICATION ISBN-13: 9798863282282, 1, 200.

17. Akhmadjonov, O. X. (2023). ISLOMIY MOLIYA BARQARORLIK OMILLARI: EKONOMETRIK TAHLILLAR VA DALILLAR. Educational Research in Universal Sciences, 2(9), 74-94.

18. Axrorjon, A., & Maxliyoxon, O. (2024). TA’LIM SIFATI OSHISHIDA JSTNING O ‘RNI. YANGI O ‘ZBEKISTONDA IJTIMOIY-INNOVATSION TADQIQOTLAR, 2(1), 113-118.

19. Акабирходжаева, Д. Р., & Абдуллаев, А. А. (2024). ВЛИЯНИЕ СОВРЕМЕННЫХ ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ ИННОВАЦИЙ НА РАЗВИТИЕ МИРОВОГО ФИНАНСОВОГО РЫНКА. Экономика и социум, (11-1 (126)), 729-739.

20. Akabirxodjayeva, D., & Abdullayev, A. (2024). TEXNOLOGIK INNOVATSIYALARNING JAHON MOLIYA BOZORINING RIVOJLANISHIGA TA’SIRI. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 13, 89-96.

21. Akhrorjon, A., & Oybek, A. (2023). SUN'IY INTELLEKT (AI) VA ISLOM MOLIYASI. Qo ‘qon universiteti xabarnomasi, 188-190.

22. Keldiboyeva, Z. M. Q., & Abdullaev, A. A. O. G. L. (2022). Inklyuziv ta’limga bo’lgan ehtiyojlar va sabablar, inklyuziv ta’limga jalb qilish. Science and Education, 3(11), 704-711.

23. Oybek, A., Abdullaev, A., Mavlonbekov, X., & Sharifjonov, Z. (2023). ISLOM MOLIYASIDA MUSHORAKA SHARTNOMASI. Umumjahon fanlari bo ‘yicha ta'lim tadqiqotlari, 2(1), 593-599.

24. Turanboyev, B., Abdupattayev, A., & Abdullaev, A. (2023). INFLYATSIYANING QIMMATLI QOG'OZLAR DAROMADIGA TA'SIRI. Yosh tadqiqot Jurnali, 2(2), 88-100.

25. Akhmadjonov, O. X. (2023). ISLOM BANK TIZIMI UCHUN SHARTNOMA HUQUQI VA ASOSIY TAMOYILLARI. Educational Research in Universal Sciences, 2(5), 600-613.

26. Abdullaev, A. (2022). BOBUR VA BOBURIYLAR SULOLASINING JAHON SIVILIZATSIYASINING YANGILANISHIGA QO ‘SHGAN HISSASI. NEW RESEARCH ON THE WORKS OF ALISHER NAVOI AND ZAHIRUDDIN MUHAMMAD BABUR, 1.

27. Xusanovich, A. O. (2023). MALAYZIYADA ISLOMIY MOLIYA, TOʻGʻRIDAN-TOʻGʻRI XORIJIY INVESTITSIYALAR VA IQTISODIY RIVOJLANISH OʻRTASIDAGI MUNOSABATLARNING EKONOMETRIK TAHLILI ASOSIDA OʻZBEKISTON UCHUN TAVSIYALAR. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 7, 60-64.

28. Mulaydinov, F. (2024). Application, place and future of digital technologies in the educational system. Nordik ilmiy-amaliy elektron jurnali.

29. Jumanova, S. (2024). Analysis of PISA test results in Uzbekistan and prospects of preparing primary education students for PISA test. Nordik ilmiy-amaliy elektron jurnali.

30. Ikromjonovna, J. S., & Axadjon o‘g‘li, A. A. (2023). O ‘ZBEKISTONDA PISA TESTI NATIJALARI VA BOSHLANG ‘ICH TA’LIM O ‘QUVCHILARINI BU TESTGA TAYYORLASH ISTIQBOLLARI. QO ‘QON UNIVERSITETI XABARNOMASI, 9, 159-162.

31. Turanboyev, B., & Abdullayev, A. (2023). DAVLAT, KORXONA VA TASHKILOTLAR BYUDJETINI TO ‘G ‘RI TAQSIMLASH TENDENSIYALARI. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 3(4), 304-309.

32. Akhrorjon, A., & Maxliyoxon, O. (2024). IMPACT, RESULTS AND CONSEQUENCES OF WTO ACCESSION ON THE EDUCATION SYSTEM. International Multidisciplinary Journal of Universal Scientific Prospectives, 2(1), 6-15.

33. Abdullaev, A., & Odilova, M. (2024). The Role of WTO in İmproving the Quality of Education. Yosh Tadqiqotchi Jurnali, 3(1), 140-148.